بهانه‌جویی کودکان برای تمام والدین آزاردهنده است، مخصوصاً زمانی که به شکل عادت دربیاید و کودکان از آن به عنوان شگردی برای فرار از به عهده گرفتن مسئولیت کارهایشان استفاده کنند.
با بزرگ شدن کودک دیگر دنیای واقعی پذیرای بهانه‌جویی او نخواهد بود. معلم دبیرستان، استاد دانشگاه، رئیس اداره، همسرش یا به عبارت دیگر دنیای واقعی دیگر بهانه‌جویی‌های او را قبول نمی‌کند.

دقیقاً به همین دلیل شما هم نباید بهانه‌جویی کودکتان را قبول کنید، فراموش نکنید که نقش شما به عنوان والدین این است که فرزندتان را برای حضور در دنیای واقعی آماده کنید.
در زیر نکاتی را به شما ارائه خواهیم داد و امیدواریم که با به کارگیری آنها بتوانید به میزان زیادی بهانه‌جویی کودکتان را کم کنید.

مچ کودکتان را بگیرید و به او اخطار دهید

هنگامی که متوجه شدید کودکتان در حال بهانه‌جویی و مقصر نشان دادن دوست و یا خواهر و برادرش است، فوراً مچ او را بگیرید و به او اخطار دهید. به کودکتان بیاموزید که هر کسی مسئول رفتار خود است و نمی‌تواند با مقصر جلوه دادن دیگران از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند.

روی رفتار کودک تمرکز کنید نه روی بهانه‌جویی‌های او

سعی کنید به جای اینکه بر روی بهانه‌جویی کودک متمرکز شوید، بر روی رفتار مسئله‌ساز او تمرکز کنید. بعد از اینکه به رفتاری که ریشه بهانه‌جویی اوست پی بردید، او را با واقعیت ماجرا روبرو کنید. اجازه ندهید او از قبول واقعیت طفره برود کودک شما باید مسئولیت رفتار خود را بپذیرد.

با کودک خود صحبت کنید

بعد از اینکه رفتار مسئله‌ساز را مشخص کردید با کودکتان درباره آن صحبت کنید. به صورت غیر مستقیم به رفتار غلط او اشاره کنید و سپس برای او توضیح بدهید که رفتار درست باید چگونه باشد. سعی کنید مکالمه را به سمت نصیحت کردن پیش نبرید، در این صورت ممکن است نتیجه عکس بگیرید.

حادثه مسئله‌ساز را مرور کنید

بعد از آرام شدن اوضاع سعی کنید حادثه‌ای را که مسبب بهانه‌جویی کودکتان شده با کمک او به صورت نمایش درآورید. در اینجا نقش بازی کردن بسیار کمک‌کننده است، شما می‌توانید با حرکات به او نشان دهید که
رفتار درست باید چگونه باشد. بازی ابزار قدرتمندی برای تغییر رفتار است، نه تنها در بهانه‌جویی بلکه در هر شرایط دیگری نیز می‌توانید از آن بهره ببرید.

الگوی مناسبی برای کودکتان باشید

نقش شما به عنوان والدین تعیین محدودیت‌ها، آموزش و راهنمایی فرزندتان است. بخشی از این آموزش باید به صورت غیر مستقیم و به واسطه الگوها باشد و چه الگویی بهتر از خود شما!
بزرگسالان هم از خطا و اشتباه مبرا نیستند؛ سعی کنید زمانی که مرتکب اشتباهی می‌شوید به دنبال بهانه جویی نباشید و مسئولیت آن را بپذیرید. کودکتان تمامی رفتارهای شما را زیر نظر دارد بنابراین سعی کنید الگوی مناسبی برای او باشید.

هر بار بهانه‌جویی کودکتان را به چالش بکشید

سعی کنید همیشه بهانه‌جویی کودکتان و تفکرات نادرست او را به چالش بکشید. فکر نکنید که تنها با یک بار، مشکل بهانه‌جویی کودک حل می‌شود. آنقدر باید این روند را ادامه دهید که کودک شما یاد بگیرد مسئولیت کارهای خود را قبول کند و دست از بهانه‌جویی بردارد. هر بار که مسئولیت اقدام نادرست خود را پذیرفت، او را مورد تشویق قرار دهید.

به کودکتان بیاموزید خطاهای خود را جبران کند

چنانچه کودک شما مسئولیت اقدام ناپسند خود را پذیرفت و عذرخواهی کرد، کار تمام نشده است. کودک باید یاد بگیرد خطاهای خود را جبران کند، این معنای واقعی مسئولیت‌پذیری است. این کار در ابتدای امر دشوار است، اما کم کم به صورت عادت در می‌آید و کودک شما می‌داند هر بار که خطایی مرتکب شد باید به جای بهانه‌جویی سعی در جبران آن داشته باشد.

سخن آخر

همان گونه که متوجه شدید اکثر کودکان از بهانه‌جویی به عنوان سلاحی برای نپذیرفتن مسئولیت کارهای خود استفاده می‌کنند. اگر آنها به این روند ادامه بدهند، متاسفانه به آن عادت می¬کنند و حتی در دوران بزرگسالی هم قادر نخواهند بود مسئولیت کارهای خود را بپذیرند و همین باعث مشکلات زیادی در زندگی آنها خواهد شد. پس سعی کنید از همان دوران کودکی با استفاده از روش‌های صحیح، مسئولیت‌پذیری را به آنها بیاموزید و بدین صورت بهانه‌جویی آنها را به صورت اصولی ریشه‌کن کنید.